niedziela, 10 października 2010

DNO

Autor: Dziewiecsił, Zakrzówek, Kraków.
Na zdjęciu znajduje się owoc róży. Element gdzie skupiła się ostrość zdjęcia nazywa się orficium. Orficium jest ujściem dna kwiatowego (hypancjum).
Podejrzewam, że wielu z was jeszcze nie wie o czym mówię, ani też nie rozumie co tak naprawdę znajduje się na tym zdjęciu. By to dokładnie zrozumieć, musimy wrócić do budowy kwiatu.
Jeśli chcesz sobie wyobrazić stereotypowy kwiat, taki o którym uczyłeś się w szkole, pewnie przypominasz sobie coś takiego:
źródło: wikipedia
Dno kwiatowe jest tu słabo wyróżnialnym fragmentem, dodanym jakby na złość, by zmusić nas do zapamiętania następnej nazwy. Zalążek jest pojedynczy a słupek i pręciki występują na jednej wysokości. Sytuacja może jednak wyglądać zupełnie inaczej.
Kwiat róży.
 Źrudło: Botanika, A. i J. Szweykowski, PWN 2004, tom 2, s. 391
Jak widać na obrazku dno kwiatowe okala kilka zalążków, ich słupki mają ujście właśnie we wspomnianym już orficium. Ujście orficium i końce słupków znajdują się pod pręcikami. Dno kwiatowe uczesniczy w wytwarzaniu "owocu" u róży. Jego ściany grubieją i nabierają czerwonego koloru, korona i pręciki opadają.
źródło: kosmea.com.au
Tak naprawdę to z każdego z zalążków wytwarza się oddzielny owoc nazywany niełupką, tkwią one  razem wewnątrz czerwonego owocu pozornego, wytworzonego przez hypancjum. Orficium na szczycie "owocu" zostaje zachowane, razem z martwymi i już nie potrzebnymi po zapyleniu, słupkami. Słupki te tworzą "korek" na szczycie "owocu".

Źródła: Botanika, Szwejkowscy; moje notatki z zajęć "techniki taksonomiczne".

2 komentarze:

  1. cześć Magda!

    A powiedz mi jak to jest z owocami od drugiej strony. Gdy weźmiemy mandarynkę lub pomarańcz, i oderwiemy od niej "listki" w miejscu, gdzie kiedyś owoc łączył się z łodyżką, to w małym zagłębieniu dostrzeżemy układ kilkunastu wypustek ułożonych koliście dookoła centralnej większej wypustki. Widok ten skojarzył mi się z obrazem kwiatu pomarańczy, gdzie dookoła centralnego słupka mamy kilkanaście pręcików. Czy te ślady w miejscu oderwania szypułki są jakimś odzwierciedleniem budowy kwiatu? Pomarańcza to jagoda, więc miejsce łączenia z szypułką będzie chyba dawnym dnem kwiatowym?

    OdpowiedzUsuń
  2. Wydaje mi się, że element o którym mówisz nie jest pozostałością pręcikowia, ponieważ owoc pomarańczy (Citrus sp. rodzina Rutaceae) buduje się wyłącznie ze wspólnej dla wszystkich zalążków ściany zalążni (inaczej niż u róży). Pozostałości okwiatu i pręcików, znajduje się przy zielonej szypułce owocu - dokładnie odwrotnie niż u róży, u której te pozostałości tak nietypowo znajdują się na szczycie. Gdy przekroisz sobie pomarańczę podłużnie, przez szypułę, zobaczysz zielony rejon - to jest właśnie dno kwiatowe,jest on wyraźnie pod dwoma warstwami skórki więc (raczej) nie uczestniczy w budowaniu owocu. To jest ten najbardziej typowy sposób budowania owoców, przeciwieństwie od sposobu róży.

    OdpowiedzUsuń